Μηχάνημα Διατήρησης Χώρου: Νεογιλός Φραγμός

Η σχέση των άνω επιφανειών των δεύτερων νεογιλών γομφίων έχει ιδιαίτερη κλινική σημασία, καθώς οι συγκεκριμένες επιφάνειες προσδιορίζουν την προς τα εγγύς τροχιά ανατολής των πρώτων μόνιμων γομφίων. Έτσι, καθορίζουν τη σχέση των άνω και κάτω μόνιμων γομφίων και κατά το προσθιοπίσθιο επίπεδο. 

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αρμονία αυτή διαταράσσεται στο νεογιλό φραγμό, όταν υπάρχει απώλεια δοντιών εξαιτίας τραύματος, τερηδόνας, ή αποτυχημένης ενδοδοντικής θεραπείας.

Στη φάση των 8 ετών, για παράδειγμα, όπου υπάρχουν ελλείψεις, αν έχουν ανατείλει οι πρώτοι μόνιμοι γομφίοι, τότε η πρόωρη απώλεια των πρώτων νεογιλών γομφίων, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν προκαλεί σοβαρό πρόβλημα χώρου γιατί, εάν υπάρχουν οι δεύτεροι νεογιλοί γομφίοι, δεν επιτρέπουν την προς τα εγγύς μετακίνηση των πρώτων μόνιμων γομφίων. Η αντίσταση που προβάλλουν οι δεύτεροι νεογιλοί γομφίοι συμβαίνει εξαιτίας της μορφολογίας τους. Αυτό σημαίνει ότι έχουν πολύ καμπυλωτές και αφεστώσες ρίζες και ογκώδες σπέρμα του δεύτερου προγόμφιου που περικλείεται σε αυτές. Οι επιπτώσεις είναι πιθανό να εκδηλωθούν με την άπω κλίση των δοντιών που βρίσκονται πιο κοντά στο πρώτο γομφίο και με διαταραχές μέσης γραμμής.

Σοβαρές συνέπειες και ιδιαίτερο πρόβλημα παρουσιάζεται συνήθως με την απώλεια του δεύτερου νεογιλού γομφίου, ειδικότερα της άνω γνάθου. Αυτό συμβαίνει γιατί η μετακίνηση του πρώτου μόνιμου γομφίου ακολουθείται από υπερώια στροφή. Αν χαθεί πρόωρα ο δεύτερος γομφίος της κάτω γνάθου, ο πρώτος μόνιμος γομφίος είναι πιθανό να μετακινηθεί σε βαθμό που να υπάρξει απώλεια του χώρου που χρειάζεται ώστε να ανατείλει ο δεύτερος προγόμφιος.

Οι επιπτώσεις της πρόωρης απώλειας δεύτερων νεογιλών γομφίων στην άνω γνάθο είναι ετερόπλευρη απώλεια, δηλαδή η εγγύς μετακίνηση πρώτου μόνιμου γομφίου, το πρόβλημα χώρου για τον κυνόδοντα, η στροφή του μόνιμου πρώτου γομφίου περί τον άξονα του, η άπω κλίση πρώτου προγόμφιου, καθώς και η ετερόπλευρη οπίσθια σταυροειδής.

Στην άνω γνάθο παρουσιάζεται αμφίπλευρη απώλεια με σμίκρυνση οδοντικού τόξου, αμφίπλευρη απώλεια χώρου για την ανατολή των μόνιμων δοντιών, στροφές δύο πρώτων μόνιμων γομφίων, άπω απόκλιση πρώτων προγόμφιων καθώς και αμφίπλευρη οπίσθια σταυροειδής.

Οι επιπτώσεις που εμφανίζονται στην κάτω γνάθο με ετερόπλευρη απώλεια είναι η εγγύς μετακίνηση κι εγγύς απόκλιση του πρώτου μόνιμου γομφίου, η άπω μετακίνηση πρώτου προγόμφιου, με αποτέλεσμα τα διαστήματα μεταξύ του πρώτου προγόμφιου και του κυνόδοντα, καθώς και η απώλεια για δεύτερο προγόμφιο και η πλάγια χασμοδοντία. 

Στην κάτω γνάθο, όταν εμφανίζεται αμφίπλευρη απώλεια, παρατηρείται σμίκρυνση οδοντικού τόξου, έντονη καμπύλη Spee (το τόξο αντιστάθμισης της συναρμογής των γομφίων και προγομφίων), απώλεια χώρου για προγόμφιους και πρόωρες επαφές. 

Στην περίπτωση της πρόωρης απώλειας κυνοδόντων, ακτινογραφικός έλεγχος αποτελεί την πρώτη και βασική ενέργεια που είναι απαραίτητη προκειμένου να αποκαλύψει την ύπαρξη, τη θέση, το βαθμό διαπλάσεως όπως και τη φορά ανατολής των δοντιών που ανατέλλουν. Κατά κύριο λόγο, προσδιορίζεται η διάπλαση των ριζών των μόνιμων κυνοδόντων. Αυτή καθορίζει εάν η απώλεια των νεογιλών προκατόχων τους είναι πρόωρη ή όχι. Ακολούθως, είναι απαραίτητη η ανάλυση του μικτού φραγμού προκειμένου να διαπιστωθεί η ύπαρξη και η έκταση του συνωστισμού και να καθοριστεί η ανάλογη αγωγή. 

Όταν υπάρχει πρόωρη απώλεια νεογιλών τομέων, η αντιμετώπιση καθορίζεται από την ηλικία κατά την οποία πραγματοποιείται η απώλεια ή από το πότε γίνονται αντιληπτές οι επιπτώσεις. Στην περίπτωση που η απώλεια συμβεί σε πολύ μικρή ηλικία, τότε η καλύτερη επιλογή είναι η τοποθέτηση ενός κινητού μηχανήματος με ένα τεχνητό δόντι στη θέση του κενού. Αυτό αποτελεί τη λύση για τη διατήρηση του χώρου και του εύρους του τόξου καθώς και για αισθητικούς λόγους ώστε να υπάρχει και η ψυχολογική ικανοποίηση του παιδιού.

Οι βασικότεροι παράγοντες που καθορίζουν το σχεδιασμό της θεραπείας είναι ο χρόνος που μεσολάβησε από την απώλεια, η προϋπάρχουσα σύγκλειση, η ανάλυση μεικτού φραγμού, η ύπαρξη και το ποσοστό διάπλασης της ρίζας του διάδοχου δοντιού, το πόσο οστό καλύπτει το μόνιμο δόντι, το ιατρικό και οδοντιατρικό ιστορικό του ασθενούς, η συνεργασία του παιδιού με τον παιδοδοντίατρο, καθώς και οι συνήθειες που έχει και η στοματική του υγιεινή.

Ένα Μηχάνημα Διατήρησης Χώρου είναι χρήσιμο για τη διατήρηση του μήκους, του πλάτους, του ύψους, καθώς και της περιμέτρου της φατνιακής ακρολοφίας, ώστε να είναι επιτυχημένη η ανατολή του διαδόχου δοντιού. 

Τα οφέλη των μηχανημάτων διατήρησης χώρου είναι η μείωση του επιπολασμού και του συνωστισμού, η αποφυγή του εγκλεισμού του διαδόχου και της έκτοπης ανατολής, καθώς και η αποφυγή της σταυροειδούς σύγκλεισης. Επιπροσθέτως, είναι πιθανό να μειωθεί η ανάγκη μελλοντικής ορθοδοντικής θεραπείας.